Een verlies gaat nooit voorbij.
Als je dat hoopt, laat alle hoop varen – dit verlies raakt nooit verloren.
De kunst is wel, je Zelf niet te verliezen in het verlies.
En dat kan gebeuren als je verdriet-hebben gaat verwarren met houden-van. Je houdt nog innig veel van je overleden partner. Met heel je hart eer je haar nagedachtenis. Met al je emoties probeer je haar te lieven. Maar ze is er niet meer, en de pijn die je houden-van met zich meebrengt lijkt bijna ondraaglijk.
Je doet het verkeerd.
Het voelt alsof dit DE manier is waarop je haar eert en nog lieft, maar feit is dat je haar eigenlijk een enorme oneer doet, door haar te gedenken in pijn.
Ze verdient beter. Jij verdient beter. Het kan beter.
Tijd heelt alle wonden.
Een dooddoener eerste klas. Heb je ‘m al naar je hoofd gekregen? En kan je de boodschapper wel schieten?
Nou leg maar aan – ik ga het je vertellen: tijd heelt alle wonden. Alleen gaat het niet vanzelf. Je moet er wel iets voor doen, in die tijd.
Ik weet dat, omdat ik het heb geleefd.
Ik weet het ook, omdat ik het heb zien gebeuren.
De rauwe, gruwelijke pijn van de eerste maanden gaat voorbij. De migraine-beenbreek-messteekpijn. De doffe, altijd op de achtergrond liggende pijn van de maanden daarna gaat voorbij. De latente hoofdpijn-nare blessure in je knie-op weg naar een heupoperatiepijn.
Uiteindelijk gaat je rouw over in een vage, zo nu en dan de kop opstekende herinnering aan pijn. De pijn op een verjaardag die je niet meer viert, of de dag waarop jullie hoorden dat ze uitbehandeld was, de pijn die vaak gepaard gaat met een sensatie – een gevoel, een bepaald geluid, een geur.
Die pijn wordt soms ineens weer opengescheurd tot een ziekmakende weemoed op een dag dat er in je iets belangrijks gebeurt en ze er niet bij is. Een diploma-uitreiking. Een trouwerij. Een geboorte van een kleinkind. Een crisis op je werk. Een nieuw verlies. Dan is de eerste pijn er weer. Die hartverscheurende, misselijkmakende.
En dan moet je even alle zeilen bijzetten om jezelf in de vaart te houden.
Jouw rouw gaat niet over van wachten. Het is een reis die je onherroepelijk moet maken.
Als je niet goed rouwt blijf je ergens wachten. Wachten tot het tijd is om door te reizen. Iedere zeeman kan je vertellen: van in een haven liggen wordt je schip niet sneller.
Feit is – de enige die bepaalt wanneer je doorreist ben jij. Er is geen dienstregeling met keurig vermelde afvaarten. Jij bent kapitein op je eigen schip.
Wat maakt dat je je trossen niet losgooit en het zeegat kiest? Wat weerhoudt je?
Waarop stagneert jouw Reis van Rouw? Is het dat je angst hebt dat je niet meer van haar zult houden als je doorgaat? Dat anderen denken dat je niet meer van haar houdt? Denk je dat haar herinnering zal vervagen als je niet meer dagelijks die gruwelijke pijn voelt?
Is het écht zo, dat jouw lief alleen nog bestaat als jouw leven lijden is?
Als je alle emoties in je rouw kunt beleven, in een geborgen setting, kun je ze plaatsen en minder overweldigend maken. Ze nemen dan, letterlijk, minder ruimte in. En in de ruimte die er ontstaat als emoties bedaren, komt plek voor houden-van zonder pijn. Komt warmte zonder brandende tranen. Komt levenskracht, omdat wanhoop verdwijnt.
Tijd heelt niet alle wonden. Wat je DOET met die tijd – daar helen de wonden van.
Hoe heel jij je wonden van rouw? Wat werkt, en wat gaat er nog niet goed (genoeg) voor je?Wil je erover vertellen in de comments?
Ik heb de tijd.